Tekst Afdeling Communicatie
Foto NCTV
Dit jaar komt de Rijksoverheid met een publiekscampagne om de maatschappelijke weerbaarheid in Nederland te verhogen. Het afgelopen jaar werd er achter de schermen hard gewerkt aan de eerste stappen en uitgangspunten van deze campagne. Maar de Rijksoverheid kan dit niet alleen. We hebben de hele samenleving voor nodig. We bespreken de stand van zaken rond de weerbaarheidsopgave.
“Het eerlijke verhaal is: wat er ook op ons afkomt, we zijn er niet klaar voor. We zijn niet genoeg voorbereid, we zijn niet voldoende weerbaar – als overheid niet, als samenleving niet. En dat moet vanaf vandaag veranderen.”
Met die woorden trapte NCTV Pieter-Jaap Aalbersberg vorig jaar januari het eerste Congres Nationale Veiligheid af. In het regeerakkoord van Kabinet Schoof I werd het belang van een weerbare samenleving nogmaals benadrukt. “Geopolitieke spanningen leiden tot verhoogde militaire en hybride dreigingen. Adequate voorbereidingen en versterking van de weerbaarheid van overheid, bedrijven en burgers zijn daarom nodig”, stond daarin vermeld.
Op de achtergrond wordt er dan al veel werk verzet. Het is de eerste keer in een lange tijd dat wij als overheid zo nadrukkelijk communiceren over de dreiging. De noodzaak tot het nemen van maatregelen vraagt dan ook een grondige communicatie-aanpak. Deze aanpak bestaat uit drie elementen.
- Informatie over de dreiging en gevolgen voor Nederland;
- Informatie over hoe de overheid en maatschappelijke partners zich voorbereiden;
- Activerende publiekscommunicatie met handelingsperspectief.
Whole of Society
Belangrijk is dat we daarbij geen paniek zaaien, maar dat we het gesprek aangaan. Met behulp van concrete informatie en handelingsperspectieven moeten we juist een gevoel van grip en controle bieden. We doen dit voor alle inwoners, met de whole of society.
We realiseren ons dat het voor bepaalde doelgroepen lastig is om actie te ondernemen en bijvoorbeeld een noodpakket samen te stellen. Om deze specifieke doelgroepen te bereiken werken we samen met maatschappelijke partners. We doen dit ook om ervoor te zorgen dat de boodschap niet alleen vanuit de overheid komt. Als iemand bij zijn lokale voetbalclub, supermarkt of leesclub hoort dat het belangrijk is om zich voor te bereiden, zal diegene dat waarschijnlijk sneller doen. Organisaties en maatschappelijke netwerken moeten daarom zoveel mogelijk benut worden om deze mensen te bereiken en te helpen.
Daarom is de NCTV afgelopen oktober tijdens de maatschappelijke partnerdag het gesprek aangegaan met communicatiemanagers van verschillende organisaties en bedrijven. Het bedrijfsleven, maatschappelijke partners, verenigingen, kennisinstellingen en NGO’s zijn nodig om iedereen in onze samenleving te bereiken. Samen gaan we op zoek naar oplossingen, zodat iedereen in Nederland zich een aantal dagen zou kunnen redden in gevallen van crises of grootschalige verstoringen.
Gesprekstool Maatschappelijke Weerbaarheid
In samenwerking met de verschillende ministeries is de Gesprekstool Maatschappelijke Weerbaarheid ontwikkeld. Met behulp van deze gesprekstool kan binnen een organisatie het gesprek worden gevoerd over dreigingen en weerbaarheid. Deze gesprekstool is ontwikkeld voor een brede doelgroep. Afdelingen van grote organisaties die vitale infrastructuur mogelijk maken kunnen baat hebben bij deze tool, maar ook kleinere organisaties, lokale overheden, kennisinstellingen, buurthuizen, sportverenigingen, iedereen die een rol vervult in onze samenleving. Meer informatie over de gesprekstool vind je hier.
Publieksonderzoek
In aanloop naar de publiekscampagne is er vorig jaar in opdracht van de NCTV publieksonderzoek uitgevoerd. Daarin is gekeken naar weerbaarheidsgedrag en de mindset van de Nederlandse bevolking. Het onderzoek biedt inzicht in de meest kansrijke gedragingen en gedragsbepalers waar op ingezet kan worden in de communicatie-aanpak.”
In het onderzoek is in kaart gebracht welke weerbaarheidsgedragingen worden uitgevoerd en welke gedragsfactoren, waarden en achtergrondkenmerken daarbij een rol spelen. Ook is onderzocht welke verschillen en overeenkomsten bestaan tussen de Nederlandse bevolking en specifieke doelgroepen, zoals mensen met een lager inkomen, jongvolwassenen en ouderen. Uit het onderzoek zijn acht adviezen voortgekomen. Bijvoorbeeld: steun niet te veel op het communiceren van risico’s, maar koppel gedrag aan andere doelen en waarden.
Het onderzoek vind je hier terug. De samenvatting is hier te lezen.
Publiekscampagne
De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor de meerjarige aanpak voor risicocommunicatie en maatschappelijke weerbaarheid. De publiekscampagne, die in 2025 wordt gelanceerd, vormt hier het begin van.
Het wordt een maatschappijbrede campagne, die bijvoorbeeld ook door de lokale supermarkt benut kan worden. De taak om de weerbaarheid in de samenleving te vergroten ligt bij iedereen. Dat is zo uniek aan de aanstaande campagne. De Rijksoverheid faciliteert de campagne, maar iedereen die een rol heeft, kan er op zijn eigen manier mee aan de slag gaan.
Het komende jaar gaan wij hard aan het werk om alle specifieke doelgroepen beter in kaart te krijgen, het maatschappelijke partnernetwerk te vergroten, nieuwe samenwerkingsverbanden te smeden en samen met die partners meer Nederlanders in de actiestand te krijgen.
Meld je aan voor de nieuwsbrief
Wil je niks missen over de voortgang van de communicatie-aanpak maatschappelijke weerbaarheid? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief, bedoeld voor communicatieprofessionals. Via deze nieuwsbrief informeren we je over de voortgang van de communicatie-aanpak, de actualiteiten op dit onderwerp en geven we voorbeelden uit de praktijk. Aanmelden doe je via de mail.
